Tập thể thao - võ thuật có tạm thời làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn hay không?

Ngay từ nhỏ, chúng ta được dạy từ nhỏ rằng thể dục tốt cho sức khỏe. Các bài tập vận động như chơi thể thao hoặc tập võ thuật tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng, từ đó giúp bạn chống lại mọi mầm bệnh, bao gồm cả virus SARS-CoV-2 hiện đang là vấn đề nóng trên toàn cầu vốn là nguyên nhân gây nên đại dịch Covid 19 toàn cầu.

Có thể thấy suy nghĩ ăn sâu vào tiềm thức thông qua các giờ tập thể dục buổi sáng tại các trường mẫu giáo hay việc các bậc phụ huynh thường khuyến khích con nhỏ tham gia lớp tập võ hoặc một bộ môn thể thao nào đó.

Thế nhưng, bạn có biết từng có một giả thuyết xuất hiện vào năm 1980 cho rằng việc tập thể dục có nguy cơ làm suy giảm hệ miễn dịch. Đọc đến đây, bạn hãy lục lại ký ức xem bạn có từng gặp tình trạng cổ họng khô rát và hai bên mũi sụt sịt khi lần đầu tiên bạn đến phòng gym, tập võ hoặc chạy được 5 km mà xem.

Nếu có, vậy phải chăng Tập thể dục, võ thuật có thực sự tạm thời cản trở khả năng miễn dịch của cơ thể?

Đào sâu về giả thuyết “Cửa sổ mở”: các tế bào miễn dịch “bị bắt cóc” khỏi dòng máu.

Vào những năm 1980, thực sự đã có những nghiên cứu báo cáo một hiện tượng lạ, rằng các vận động viên chạy marathon rất hay mắc các triệu chứng của bệnh truyền nhiễm trong vòng vài ngày cho đến vài tuần sau cuộc đua của họ.

Bắt đầu từ nghiên cứu này, một giả thuyết được xây dựng cho rằng khi cơ thể bị quá tải do tập luyện thể dục, thể thao, hệ miễn dịch của bạn cũng quá tải theo khiến mầm bệnh truyền nhiễm dễ xâm nhập, khiến chúng ta có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh truyền nhiễm cơ hội sau buổi tập. Giả thuyết này có thể đặc biệt đúng trong trường hợp bạn là một người mới bắt đầu tập luyện và thường tập quá sức ngay trong buổi đầu tiên.

Giả thiết trên xuất hiện với tên gọi lý thuyết “Cửa sổ mở”, và nó đã được củng cố bằng một số thí nghiệm trên cả động vật và con người cho thấy sau mỗi buổi tập thể dục, các tế bào miễn dịch sẽ tràn vào máu của chúng ta, nhưng sau đó chúng đột ngột biến mất.

Các nhà nghiên cứu cho rằng những tế bào miễn dịch có thể đã bị giết chết vì cường độ bài tập quá nặng và sự biến mất của một lượng lớn tế bào miễn dịch dường như để hở cánh cửa sổ cho các mầm bệnh cơ hội có thể xâm nhập và lây nhiễm cơ thể.

Đính chính lại: Tập thể dục về cơ bản không làm suy yếu mà còn tăng cường hệ miễn dịch

Sự trỗi dậy của lý thuyết “Cửa sổ mở” nhanh chóng bị dập tắt khi những thí nghiệm hết sức tinh vi trên chuột được công bố. Trong một thí nghiệm này, các nhà nghiên cứu đã đánh dấu một số tế bào miễn dịch của chúng bằng thuốc nhuộm lân quang, rồi sau đó ép lũ chuột chạy đến khi kiệt sức mới thôi. Họ theo dõi các tế bào phát quang trong máu chuột và thấy số lượng của chúng tăng vọt rồi sau đó giảm mạnh, đúng như lý thuyết “Cửa sổ mở” mà các nghiên cứu 1980 đã tìm thấy.

Tuy nhiên, phát hiện sau đó mới thực sự gây bất ngờ. Sau khi tập thể dục đến kiệt sức, chỉ có một số ít tế bào miễn dịch của những con chuột bị chết. Đa số các tế bào khác biến mất trong dòng máu, bởi vì chúng đã đi đến phổi, ruột và các cơ quan nội tạng dễ bị tổn thương nhất của chuột. Chúng tới đó để bảo vệ cơ thể chúng khỏi những mầm bệnh cơ hội. Sau vài tiếng đồng hồ làm nhiệm vụ “canh gác” ở các cơ quan này, tế bào miễn dịch đã trở lại dòng máu. Chúng không hề bị suy giảm.

Tương tự, trong một nghiên cứu được công bố năm 2019, các nhà khoa học đã tiêm những con vi trùng gây bệnh vào hai nhóm chuột. Một là những con chuột ít vận động, và hai là những con chuột vừa chạy mệt.

Kết quả là những con chuột chạy đến mệt mỏi vẫn chống lại vi khuẩn tốt hơn, vì các tế bào miễn dịch trong máu của chúng tập trung và bám vào mầm bệnh nhiều hơn. Trong máu những con chuột lười vận động, tế bào miễn dịch có xu hướng phân tán hơn và không tụ lại để chống lại vi khuẩn hiệu quả.

Nhưng tại sao bạn lại sụt sịt sau buổi tập đầu tiên?

Nếu vậy thì nguyên nhân nào khiến vận động viên chạy marathon 1980 mắc các triệu chứng của bệnh truyền nhiễm sau những cuộc thi chạy đua? Các nhà khoa học thực hiện báo cáo cũng đã mắc sai lầm trong thiết kế thí nghiệm. Họ chỉ dựa trên những lời báo cáo tự chẩn đoán của vận động viên về triệu chứng hô hấp hoặc ngạt mũi của mình.

Một số nghiên cứu sau đó đã kiểm tra lại kết quả của nghiên cứu trên, thông qua việc theo dõi khách quan các vận động viên marathon sau các cuộc đua. Họ nhận thấy rất ít người trong số vận động viên bị nhiễm trùng đường hô hấp. Họ chỉ bị các triệu chứng như mắc bệnh vì đã bị kích thích đường thở trong cuộc đua, hoặc do các tình trạng không nhiễm trùng khác.

Trong trường hợp những người mới tập thể dục ngày đầu. Khi đó, mọi người thường tập quá sức và không bù nước đầy đủ. Đó có thể là nguyên nhân khiến cổ họng và đường hô hấp của bạn bị khô, từ đó bị kích thích nhiều hơn và gây ra các triệu chứng như viêm họng và chảy nước mũi.

Tuy nhiên, các nghiên cứu tiếp theo sau đó đã xác định rằng vận động viên marathon và các vận động viên cạnh tranh sức bền khác có ít ngày ốm trong năm hơn người bình thường, ngụ ý rằng hệ thống miễn dịch của họ không bị quá tải do tập thể dục mà ngược lại còn được củng cố.

Kể từ đó, rất nhiều nghiên cứu ở cả người và động vật đã ủng hộ giả thuyết mới này. Chẳng hạn, một loạt các thí nghiệm năm 2005 với chuột cho thấy: nếu những con chuột chạy bộ nhẹ nhàng trong khoảng 30 phút mỗi ngày trong vài tuần, chúng có nhiều khả năng sống sót dưới sự phơi nhiễm mầm bệnh cúm gây tử vong hơn so với chuột không được huấn luyện.

Nhắc nhẹ: Đừng tập quá sức và cảnh giác với các bề mặt trong phòng gym

Các nghiên cứu ủng hộ lý thuyết “cửa sổ mở” của hệ miễn dịch và tập thể dục đã đều bị bác bỏ. Thay vào đó, khoa học mới nhất chỉ ra rằng không hề có bằng chứng đáng tin cậy nào cho thấy việc tập thể dục trực tiếp làm tăng cơ hội nhiễm bất kỳ loại virus nào, giáo sư James nói.

Vì vậy, sẽ là an toàn khi mọi người tập thể dục và bắt đầu tập thể dục trong dịch Covid-19. Tập thể dục có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh, ông cho biết thêm.

Mặc dù vậy, có hai điều bạn cần đặc biệt lưu ý. Đó là hai tình huống đúng là có thể khiến bạn bị ốm khi đi tập thể dục.

Thứ nhất, không nên tập luyện quá sức. Một nghiên cứu năm 2005 trên chuột và virus cúm cho thấy những con chuột chạy đến kiệt sức dễ bị mắc bệnh với các triệu chứng kéo dài hơn những con chuột chỉ chạy ở mức độ vừa phải, mặc dù sự khác biệt này rất nhỏ. 

Không chỉ dừng ở việc khiến triệu chứng bệnh kéo dài, tập luyện qua sức còn có thể khiến bạn gia tăng stress tâm lý. Do đó, lựa chọn một bộ môn vận động mà bạn yêu thích hoặc tham gia lớp võ thuật sẽ giúp bạn vừa giải tỏa stress từ các vấn đề cuộc sống vừa củng cố các tế bào miễn dịch trong cơ thể.

Thứ hai, cần lưu ý khi tập thể dục trong mùa dịch, đó là bản thân phòng tập cũng có thể trở thành một địa điểm cao có nguy cơ lây lan bệnh truyền nhiễm. Một nghiên cứu năm 2019 chỉ ra tạ tay, thanh xà kéo, tạ tấm và tay cầm ở máy chạy bộ là những bề mặt dễ lan truyền mầm bệnh nhất trong phòng tập thể dục.

Do đó, bạn cần cân nhắc khi có ý định tới phòng gym. Nếu thấy không khỏe, bạn nên tránh đi tập thể dục. Nếu ở phòng tập có một người có triệu chứng ho, hắt hơi, tốt nhất bạn hãy giữ khoảng cách với họ.

Đừng chạm tay lên mặt ở phòng tập và phải rửa tay trước và ngay sau khi bạn kết thúc buổi tập của mình. Bạn cũng có thể yêu cầu phòng tập thường xuyên lau chất khử khuẩn lên các bề mặt tiếp xúc cao để giữ an toàn cho hội viên.

Nguồn: genk.vn

Hãy tự tập võ tại nhà trong mùa dịch Covid-19 để có được sức khỏe tốt nhất